شیوع پوکی استخوان و عوامل مرتبط با آن در زنان یائسه مراجعه کننده به مرکز دانسیتومتری کردستان

زمینه و هدف: زنان یائسه مهمترین جمعیت در معرض خطر پوکی استخوان اولیه هستند. این مطالعه شیوع پوکی استخوان و عوامل مرتبط با آن در زنان یائسه ارجاع داده شده به تنها مرکز سنجش تراکم استخوان در استان کردستان را بررسی می نماید. روش بررسی: این مطالعه یک بررسی توصیفی- تحلیلی بود. جامعه مورد مطالعه کلیه زنان یائسه بدون سابقه قبلی پوکی استخوان بودند که جهت سنجش تراکم استخوان به مرکز دانستیومتری کردستان در سالهای 1382 و 1383 ارجاع داده شده بودند. روش نمونه گیری بصورت سرشماری ( بعد از حذف موارد پوکی استخوان ثانویه) و حجم نمونه 305 نفر بود. اطلاعات از پرسشنامه ای که به روش مصاحبه حضوری از مراجعین به این مرکز تهیه شده بود استخراج گردیدند. از کلیه بیماران دانستیومتری بروش (dxa) در دو ناحیه گردن استخوان ران و مهره های دوم تا چهارم کمری بعمل آمد. نتایج بر اساس مقیاس t ( t-score) مشخص شدند و تشخیص استئوپوروز بر اساس معیارهای who (5/2-t-score<) داده شد. کلیه داده ها در نرم افزار spss وارد شد و با روشهای آمار توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: متوسط سن زنان یائسه مورد بررسی 6/7±7/57 سال، متوسط وزن آنها 4/10±4/65 کیلوگرم و متوسط مدت یائسگی آنها 3/8±10 سال بود. متوسط مقیاس t درگردن استخوان ران و مهره های کمری بترتیب 18/1±83/1- و 01/1±57/1- بود. شیوع کلی استئوپوروز و استئوپنی بترتیب 4/34 درصد و 8/69 درصد بود. فقط 8/14 درصد از افراد مورد مطالعه تراکم استخوان طبیعی داشتند. سن و مدت یائسگی هر دو با تراکم استخوان رابطه خطی داشتند. پوکی استخوان با سن، مدت یائسگی، وزن، مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و فعالیت فیزیکی، رابطه معنی داری داشت (001/0p<). داشتن سابقه شکستگی قبلی نیز با شیوع پوکی استخوان در گردن استخوان ران رابطه ای معنی دار داشت (001/0p<). نتیجه گیری: پوکی استخوان در زنان یائسه مورد بررسی شایع بود بطوری که شیوع آن در این بررسی تقریباً مشابه با اکثر کشورهای رو به توسعه ولی شایعتر از کشورهای پیشرفته بود. توصیه می شود با تشویق به مصرف بیشتر لبنیات، داشتن فعالیت فیزیکی و تجویز داروهای مناسب در جهت کاهش شیوع این بیماری و عوارض آن اقدامات جدی تری انجام شود. وصول مقاله: 30/2/85 اصلاح نهایی: 8/6/85 پذیرش مقاله: 19/6/85